Geïmporteerd aardewerk aangetroffen op en rond de site van het Kasteel van Moerkerke

Geïmporteerd aardewerk aangetroffen op en rond de site van het Kasteel van Moerkerke

Nikolay Holthoff

In dit artikel bespreken we het aardewerk dat gevonden werd door de familie Van Den Broeck tijdens de restauratiewerken op en rond de kasteelsite te Moerkerke in de jaren 1970. Aardewerk en vooral steengoed vertelt ons vooral iets over de status van de bewoners op en rond de kasteelsite. In archeologische contexten wordt immers vooral gekeken naar het import aardewerk om ons iets over de bewoning te kunnen vertellen. De rijke kasteelbewoners gebruikten immers vooral import, de lokale (en dus armere) bevolking gebruikte meestal lokaal vervaardigd aardewerk.

Een eerste fragment dat aan de beurt komt is een kleine scherf (ca 5 cm op 7 cm), afkomstig van een rond bord in roodbruin aardewerk met witte slibversiering.

Weser aardewerk

We rekenen dit fragment tot het voor onze streken eer-der zeldzame Weser aardewerk. Weser aardewerk werd vervaardigd tussen ca. 1580 en 1630 in de omgeving van de Weser (Duitsland). Het betreft vooral gele tot roodbruine potten, grapen, schotels borden en kruiken, voorzien van loodglazuur. De versiering bestaat hoofd-zakelijk uit slib -en ringeloorversiering, zigzagstrepen of stippen in groen, geel of roodbruin en op borden rode en gele cirkels (1).

De productie van Weser aardewerk in de late 16de en de eerste decennia van de 17de eeuw vindt plaats in twee regio's: een noordelijk en zuidelijk gebied. De zuidelij-ke regio is gelegen ten oosten van de gemeente Alfeld en bestaat uit drie productie centra: Duiningen, Coppen-grave en Hohenbüchen. De tweede regio ligt 50 kilome-ter noordelijker en bestaat uit 5 productiecentra: Völk-sen am Deister, Brunninghausen, Altenhagen, Badmün-ster en Dorpe.

Kenmerken

De baksels van Weser aardewerk zijn altijd harder en compacter dan die van de Werra vormen. Sommige vormen zijn praktisch even hard als steengoed. De kleu­ren van de baksels van de meest voorkomende vormen (borden, koppen en kommen) zijn witgeel, geel, roze, zachtpaars, oranje, oranje rood en rood. Bruine baksels komen zelden voor. De baksels hebben soms een rode chamotte -insluiting en zijn over het algemeen zeer fijn van samenstelling. Onder het glazuur bevindt zich vrijwel altijd een decoratie. De versiering is voor deze drie vormen gelijk; een onderglazuur versiering met 'bibbers' en stippen in zeer heldere kleurstellingen is het kenmerk van Weser waar.

Open vormen zijn opgedeeld door concentrische cirkels op de rand. De zone tussen de cirkels zijn opgevuld met parallelle bibberstrepen arceringen, of constellaties van punten, krullen, V tekens. Deze motieven werden aan-gebracht met een ringeloor of een penseel. De afzonder-lijke elementen in de bodem worden steeds in heldere kleuren gerepeteerd. Groen, rood en bruin zijn hiervoor de standaardkleuren. De meeste voorstellingen zijn non figuratief en de jaartallen ontbreken (2).

Overzichtskaart van de productiecentra van Weser en Werra Aardewerk

Nota's

(1) Prisma van de archeologie 2000 begrippen van A tot Z drs J.P.C.A.Hendriks blz 341 ISBN 90 -274-3443 -3
(2) Steden in scherven 'vondsten uit beerputten in Deven-ter, Dordrecht, Nijmegen en Tiel (1250 -1900 Michiel Bartels blz 175