Brungheers, gehucht van Lapscheure, op de Kaart van de Zwinstreek 1501
Caroline Terryn
Boven: Jan de Hervy - Kaart van de Zwinstreek - 1501 - Groeningemuseum Brugge © Foto: Lukas - Art in Flanders VZW (www.lukasweb.be) Hugo Maertens Brugge
Rechtsboven : Pourbus– Kaart van het Brugse Vrije - 1571 – Stadsarchief Brugge
Rechtsonder: Claes Jansz Visscher - ca. 1622
Sinds 2012 siert een detail van de kaart van de Zwinstreek de cover van ons tijdschrift. Tussen Hoeke en Lapscheure ligt het gehuchtje Bru(n)gheers. Op bovenstaande uitsnit ziet u dat Brungheers ook vlak naast Sluis lag. U kan de grote havenstad Sluis heel scherp en in kleur bekijken op www.lukasweb.be , zoeken op Jan de 11ervy.
Brungheers lag in de schaduw van Sluis, maar was eigenlijk een wijk van Lapscheure. Het was in de late iniddeleeuwen heel belangrijk voor onze streek want nabij Brungheers stonden de uitwateringssluizen van een gebied dat zich uitstrekte tot Sijsele: in de Watering van Moerkerke-Zuid-over-de- Leye was de abdij van Spennalie in Sijsele de grootste grondeigenaar. Ten noorden van de (Gentse) Leye (alias de Lieve, het kanaal Gent-Damme) lag de Watering Moerkerke -Noord-over-de-Leye. Door het delven van de Lieve werd de watering van Moerkerke gesplitst. Beide wateringen loosden eerst hun overtollig water in het Zwin nabij Damme, maar daar verzandde het Zwin zo snel dat de uitwateringssluizen telkens verstopten. Daarom weken ze in de 14de eeuw uit naar een plaats waar er wel nog veel stroming was in het Zwin: bij Brungheers waar het Zwin afboog naar zee. Beiden hadden een eigen afwateringskanaal en sluis. Ze zijn goed te zien op de kaart van het Brugse Vrije (rechtsboven).
In 1583 werden beide sluizen opzettelijk vernield door de calvinisten die sinds 1578 aan de macht waren in de grote Vlaamse steden. Toen het Spaanse leger, o.l.v. de gewiekste veldheer Farnese, vanuit het zuiden stad na stad heroverde, zette de calvinistenleider Willem van Oranje alles op alles om Oostende en Sluis in handen te houden om vanuit de havens de overmacht op zee te behouden. Om de 2 havens te verdedigen liet hij de omgeving onder water lopen. Oostende bleef zo de uitvalsbasis van de watergeuzen tot in 1604, maar bij Sluis mislukte het plan: Farnese kon Sluis in 1587 toch innemen ondanks de inundatie. In 1604 namen de protestanten Sluis in en heroverden de katholieken Oostende.
Ondertussen was ter hoogte van Brungheers wel een bres geslagen: het Lapscheurse Gat. Door de brede bres (ten westen van Sluis op de kaart rechts) was niet alleen Brungheers, maar ook de dorpskern van Lapscheure verzwolgen en stroomde zout zeewater de polders binnen. De herinpoldering duurde meer dan een eeuw. In 1648 werd midden in het Lapscheurse Gat de grens getrokken tussen de Spaanse en onafhankelijke Noordelijke Nederlanden. Brungheers lag ter hoogte van de huidige brug van de Rondweg over de Damse Vaart in Sluis.
[DOWNLOAD HET OORSPRONKELIJK DOCUMENT]