Onlangs verschenen: ‘De wattman die de nazi’s haatte’
Brigitte Danneels
Mijn vader haatte de Duitsers. Hij had daar naar eigen zeggen alle reden toe. Fonse Vyncke trouwde met mijn moeder Emmerence Debaene op 7 mei 1914. Mijn ouders zagen de toekomst hoopvol tegemoet. Vader werkte sinds 1910 bij de Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen (NMVB). Hij was wattman op de Brugse trams. Moeder was een voortreffelijke huisvrouw. Ze draaide iedere frank twee keer om vooraleer ze hem uitgaf Hun jonge geluk duurde niet eens drie maanden. Op 4 augustus 1914 vielen de Duitsers Belgie binnen. (...)
Zo start Paula Vyncke haar verhaal over het gezin waarin zij opgroeide. De wattman die de nazi’s haatte gaat echter met over de Eerste Wereldoorlog, maar de haat van haar vader - de wattman - voor de Duitsers, vond er wel zijn oorsprong. Fonse Vyncke en Emmerence Debaene trouwden in mei 1914. Aanvankelijk woonden ze in de Prins Albertstraat in Sint-Kruis, maar in november van datzelfde jaar verhuisden ze naar de Hooge Wegel. Op dat adres werden twee kinderen geboren. Omdat het huurhuis waarin ze woonden in 1920 verkocht werd, verhuisden ze naar Vivenkapelle. Fonse Vyncke zou er blijven wonen tot zijn dood in 1970.
Hoe beleefde het gezin Vyncke-Debaene de Tweede Wereldoorlog? Vivenkapelle bleef zowel tijdens de Duitse inval in mei 1940 als bij de bevrijding op 12 september 1944 op een haast miraculeuze wijze gespaard van het grote oorlogsgeweld (er vielen slechts twee slachtoffers te betreuren), en toch leveren de herinneringen van Paula Vyncke voldoende vertelstof op voor iets meer dan 200 pagina’s boeiende lectuur.
Doorheen de vele anekdotes - aangevuld met verhalen van andere Vivenaars - krijgt de lezer bovendien een overzicht van het verloop van de Tweede Wereldoorlog: vanaf de eerste korte mobilisatie eind augustus 1938 tot en met de bevrijding van West-Europa halfweg 1945. Niet de grote veldslagen, niet de gruwel van de kampen, evenmin het militaire of politieke luik, neen, gewoon het leven van elke dag.
Naast de feiten en het overzicht krijgt u eveneens een kijk op de mensen achter de feiten, hun gevoelens, hun emoties. Hoe voelt een moeder zich als haar drie zonen gemobiliseerd worden voor een nieuwe oorlog? Waarom laat een soldaat tijdens de Achttiendaagse Veldtocht zijn geweer achter en loopt hij naar huis? Wat doet een vader bij het eerste weerzien van zijn oudste zoon, teruggekeerd uit krijgsgevangenschap? Hoe slaagt de jonge weerstander Alberic er in uit de handen van de Duitsers te blijven? Maar ook: Waarom mag Paula Vyncke nooit uitgaan? Met welke zorgen wordt moeder Emmerence dagelijks geconfronteerd om haar gezin draaiende te houden? Hoe geven de gezinsleden waarden als ‘patriottisme’, ‘idealisme’, ‘solidariteit’, maar evengoed ‘optimisme’, ‘standvastigheid’ en ‘taaiheid’ gestalte in hun dagelijkse leven? Dit boek is daarom ook een eerbetoon aan kleine mensen die meestal vergeten worden tegen de achtergrond van een wereldoorlog.
Vivenkapelle was tot oktober 1942 een deelgemeente van Sint-Kruis. Door een Duitse verordening werd het kleine dorp even onderdeel van Groot-Brugge. Niet voor lang, want een maand later kwam het bij Damme terecht. Na de oorlog herstelde de situatie zich: Vivenkapelle werd weer onderdeel van Sint-Kruis. In 1971 ging het voor de tweede keer op in Groot-Brugge om in 1977, al dan niet definitief, opnieuw bij Damme te belanden. De Vivenaars lieten al die veranderingen over zich heengaan, maar bleven en blijven in hun hart Vivenaars.
Vivenkapelle is dus voor korte of lange tijd verbonden met de geschiedenis van de omliggende gemeenten. Daarom is De wattman die de nazi’s haatte meer dan een dorpsgeschiedenis. Het boek wil een tijdsdocument neerzetten van een dorp in oorlogstijd, een dorp dat vier jaar lang door een vreemde bezetter als een speelbal doorgegeven werd alsof het niet om mensen ging, maar om pionnen op een schaakbord.
Ook kleine mensen verdienen hun plaats in de geschiedenis.
Vandaar dit boek. n.v.d.r.: het boek is te koop in de betere boekhandel
[DOWNLOAD HET OORSPRONKELIJK DOCUMENT]