Rond de bakovens (4): bakhuis met charmante herbestemming - Het bakhuis van de familie Van Parys, Nieuwdorpstraat 7 in Moerkerke

Rond de bakovens (4): bakhuis met charmante herbestemming
Het bakhuis van de familie Van Parys, Nieuwdorpstraat 7 in Moerkerke

Caroline Terryn

In 1984 kochten Marc Van Parys en Fabienne Maertens deze hoeve van zijn ouders, die tien jaar eerder het erf met 1,2ha grand liadden gekocht. Op onderstaande foto uit 1974 poseren Cyrille Van Parys en Germaine Defreyne voor het woonhuis. Aan het huis met middengang en twee voor- en achterplaatsen, was al een stalletje toegevoegd. Loodrecht op het huis staat (op de onderste foto) rechts de grate schuur met twee poorten. Volgens het jaartal in een balk dateert de schum uit 1827 (zie foto hiernaast). De foto, genomen vanuit de Dionysiusstraat, toont dat de hoeve in 1974 nog aan de rand van het dorp lag. De gekasseide Nieuwdorpstraat was volgens buurman Fernand Vandekerckhoven wel een Tuxeboerenstraat’, want de meeste wegen waren onverhard. Ter hoogte van de huidige Marktvlietstraat werd ze gedwarst door een beek.

De beek was enkel onder de kasseibaan overwelfd; voor de voetgangers lag er geen brug, enkel een houten plank. De drie hoevetjes aan het straateinde lagen in ’Vage’, ‘voorbij ’t plankske’. Nu is de hele straat volgebouwd. Ook het erf werd verkaveld en er kwamen 7 woningen bij. De grote schuur werd opgedeeld en het deeltje van de balk met het jaartal kreeg een ereplaats: boven de schouw in de living van het woonhuis. Om een ruimere woonkamer te bekomen sloopten Marc en Fabienne de binnenmuren. Aan het stalletje kwam een atelier voor de vleeshandel Van Parys. Een inkomhal werd tussen het bakhuis en het woonhuis gebouwd (foto midden). Het bakhuisje zelf werd in 2008 gerenoveerd.

Middelgroot bakhuis

Foto © Raoul Huysman

Nu ons oventeam al verschillende bakhuizen bezocht heeft, kunnen we stellen dat het huisje van 4x4m het midden houdt tussen de hele kleintjes, zoals dat aan de Middelburgseteenweg 108 in Den Hoorn (met een huisje van amper 2x3 m) en de ruimere van 4x5m. Zo’n zomerwoonkeuken troffen we al aan in Vlienderhaag 5, in Lapscheure en de Oude Damse Weg 1 in Damme.

Het huisje had een deur in de voorgevel en een raam in een zijgevel. De aanbouw tegen de achtergevel had geen zadeldak, wel een lessenaarsdak. Daaronder zat naast de bakoven van 2,5m lang aan de buitenzijde en een extra ruimte die toegankelijk was via een eigen deur (foto onderaan rechts).

Toen de renovatie startte, was de schouw van de open haard tegen de achtermuur van het huisje al enige jaren ingestort. Op de foto onderaan links steekt die schouw nog boven het bakhuisje uit. Tijdens de werken bleek de muur van de haard zo wankel, dat hij volledig moest hermetseld worden. Daarbij werd de zware gietijzeren ovendeur weggenomen en jammer genoeg niet bewaard, zegt Fabienne.

Ze vertelde ook dat ze tijdens het wegbreken van de zoldering een spannend moment beleefden. Boven op het voorraadzoldertje, dat bereikt werd via een luik in de voorgevel, vonden ze toen een oude teel; bij nader toezien was de ‘schat’ maar een oud bord gebruikt voor rattenvergif.

De bakoven zelf was ook al lang inges­tort en van lieverlee was het hele ovenkot achteraan dienst gaan doen als opslagplaats voor steenafval. Een volledige container werd eruit gehaald: 12.000 kg stenen! Merendeels waren het hardgebakken vuurvaste steentjes afkomstig van de bakoven. De hele ruimte onder het lage dakje werd heringericht als fietsenberging.

Het bakhuis zelf kreeg ook een nieuwe functie: eengezellige slaapkamer. Onder de open balken blijft het ‘s zomers lekker fris. Fabienne is terecht trots op haar kamer. Er werd gekozen om de balken wit te verven, want het was met haalbaar de zwartgeblakerde balken op te schuren, zo erg waren ze van roet doordrongen. Wekelijks was er immers een heet vuur gestookt en passeerde de rook ook langs de balken voor hij via de open haard wegtrok. De witte balken laten de kamer ruimer lijken en de verfijnde details, zoals de gebiseauteerde balken, tot hun recht komen. Bij de bouw waren alle randen van de balken van dit eenvoudige bakhuisje met zorg schuin afgekant. De geslaagde renovatie doet dit vakmanschap alle eer aan.