Vervolg van een spannend verhaal

Vervolg van een spannend verhaal

Wilfried Morre

In ons septembernummer brachten we het verhaal van Elzasser Ed­mond Senger (1880-1973) die in 1915 deserteerde uit het Duitse leger om via Nederland en Engeland dienst te kunnen nemen bij de Franse strijdkrachten en zo de Duitsers te bekampen.

Om over de Nederlandse grens te geraken, hadden Sen­ger en een mede-deserteur hulp gekregen van onder meer Theofiel De Cock van den Hoorn.

Ook diens zuster, Elodie De Cock (foto), schrok er niet voor terug om mensen te helpen bij het oversteken van de Belgisch-Hollandse grens, niettegenstaande het risico op zware strafmaatregelen vanwege de Duitse bezetter.

De kleindochter van Edmond Senger, Mevr. Beatrice Toutan-Senger uit het Franse Herrlisheim, deed eerder dit jaar een "wedersamenstelling" van de ontsnappingsroute van haar opa. Ze stak haar licht op bij Marleen Agten van de Toeristische Dienst van de Stad Damme, die ons informeerde voor het artikel in het september­nummer. Na verschijning kregen we nog enkele documenten en prachtige familiefoto's. Vooral dit portret van het gezin Senger - ouders en vijf kinderen - willen we u niet onthouden. Edmond staat bovenaan, uiterst links.

We lieten de foto’s ook zien aan de kleindochter van Elodie De Cock, de 87-jarige Mevr. Julia Henneman, echtg. Herman Hamerlinck. Zij was opgetogen nu een beeld te hebben van de man over wie haar grootmoeder haar zo dikwijls had verteld.

Op deze familiefoto van rond 1900 staat Edmond Senger links boven zijn zuster, naast zijn drie broers. (fotoverzameling Bea­trice Toutan-Senger) 

Julia Henneman en Herman Hamerlinck met de familiefoto van Edmond Senger.

De Elzasser was tijdens de Eerste Wereldoorlog eerst soldaat voor Duitsland en daarna voor Frankrijk. (foto © W. Morre)

Hoe verging het Edmond Senger na de Eerste Wereldoorlog?

Zoals we weten kwam Edmond, na een jaar in Nederland als bankwerker te hebben gepresteerd bij een Rotterdams bedrijf, via Engeland terug in Frankrijk waar hij prompt dienst nam als vrijwilliger bij het Franse leger. In mei 1920 werd hij officieel opgenomen in het register van de personen die opnieuw erkend werden als Frans staatsburger op grond van het Vredesverdrag van 28 juni 1919. Op 3 september 1920 stapte hij in het huwelijksbootje met Victorine Marie Kempeners.

Nadat hij in mei 1927 vanwege Edmond Krieg, de man die samen met hem was gedeserteerd in 1915, een schriftelijke getuigenis had ontvangen inzake zijn vlucht naar Holland, diende hij een aanvraag in tot het bekomen van het Ereteken der Ontsnapten (links). Deze medaille, ingesteld in 1926, werd hem op 27 december 1927 toegekend om: “Als Elzasser ontsnapt te zijn uit het Duits leger op 25 april 1915 om Frankrijk te komen dienen.”

In zijn aanvraag had hij verwezen naar de wet van 5 augustus 1914 die bepaalde dat “inwoners van Elzas-Lotharingen die in de loop van de oorlog een vrijwillige verbintenis aangaan in het Franse leger, zodoende de Franse nationaliteit terugkrijgen,” Het is zeer aannemelijk dat deze wet een rol heeft gespeeld bij de beslissing van infanterist Edmond Senger om te deserteren uit het Duits leger.

In zijn verder beroepsleven was Edmond Senger onder meer gemeentewerkman-mekanieker in Straatsburg. In deze stad werd hem op 28 mei 1940 (toevallig de datum waarop Belgie capituleerde!) een identiteitskaart afgeleverd als concierge van de Beurs aldaar.

Edmund Senger overleed in 1973. Hij was 93.

Herdenkingen en evenementen ter evocatie van wapenfeiten uit de Eerste Wereldoorlog zijn al volop in voorbereiding. In ons land zal uiteraard de Westhoek terecht het leeuwenaandeel van de belangstelling wegdragen. Met ons verhaal over Duits deserteur Edmond Senger hebben we evenwel willen aantonen dat ook bij ons door eenvoudige buitenmensen op gevaar van eigen lijf en leden (helden)daden werden verricht die officieel nooit erkenning hebben gekregen, maar bijna een eeuw later nog springlevend zijn in de herinnering van de betrokken families. En op deze manier vervullen we een van de doelstellingen van onze heemkundige vereniging.

Met dank aan Beatrice Toutan, Marleen Agten, Julia Henneman en Her­man Hamerlinck.