’t Molentje - Moerkerke: Canadese gedenksteen voor gevallen kameraden
Wilfried Morre
Tussen 30 maart en 10 april bezocht een delegatie Algonquin - militairen uit North Bay, Ontario, onder leiding van Lt.Col. Stuart McVeety en vergezeld door familieleden van veteranen - een gezelschap van 33 man in totaal - een aantal plaatsen in Frankrijk, Belgie en Nederland waar het regiment in 1944 slag had geleverd. Deze pelgrimstocht om het zo te noemen, had als een van de hoogtepunten het onthullen van een Canadese gedenkplaat op 't Molentje, als eerbetoon aan hun wapenbroeders die hier zijn gevallen tijdens de slag op 12 en 13 september 1944.
Er waren ook twee oudgedienden meegekomen die in Tweede Wereldoorlog hadden gevochten: Algonquin Thomas Whitehead en Engineer (Genie) Harry Warren.
Foto © Jan Roose
Harry Warren was vereremerkt door Veldmaarschalk Montgomery omdat hij kort na de invasie op het strand in Normandie een Duitse kabel had blootgelegd, gevat in een metalen buis waarvan de legering, een soort aluminium, onbekend was voor de Geallieerden. Onder vijandelijk vuur was Harry er in geslaagd een stuk buis los te maken en naar de eigen linies mee te brengen.
Op dinsdagmiddag 6 april was de touringcar met de Canadezen aangekomen in Dudzele waar een vakman van de stadsdiensten de gedenkplaat kwam ophalen om ze te bevestigen op de nieuwe granietsteen op ’t Molentje, geplaatst links van het bestaande monumentje. Romain Verniest, NSB Voorzitter Damme en Ondervoorzitter van onze Heemkundige Kring, was al aanwezig en zag er op toe dat dit gebeurde volgens de regels van de kunst. Kolonel McVeety en reisleider John Hetherington zagen dat het goed was en Romain beschermde de plaat tot 's anderendaags met een plastic zeil tegen onbescheiden blikken.
Iets meer over de Canadese gedenkplaat: ze is vervaardigd uit graniet, gekapt uit een groeve in wat men geografisch het Canadese Schild noemt, dat het grootste deel van Noord-Ontario bedekt. Het merendeel van de Algonquinsoldaten was afkomstig uit Noord Ontario, vandaar de symbolische betekenis van de sobere, grijze plaat. Daarin staan gegrift: “In memory of fallen comrades The Algonquin Regiment September 1944”, het regimentskenteken en de Canadese vlag met het esdoornblad.
Foto © Marc De Baets
Ere aan wie ere toekomt: Romain was nauw betrokken met alles wat het monument en de begeleiding van de Canadezen betrof. Zo heeft hij onder meer gezorgd voor de aanwezigheid van een delegatie oud- strijders met vlag, voor de deelname van vijf Jeeps, voor een klaroenblazer ter vervanging van de voorziene doedelzakspeler (geannuleerd, want te duur voor Stad Damme!) en hij heeft het ook klaargespeeld om vanuit een personenwagen met geluidsinstallatie de Canadese en Belgische nationale hymnen te laten weerklinken, met dank aan Mevr. Iris Van Landschoot.
Woensdagmorgen 7 april: vanaf de parking van Supermarkt Moerkerke in de Vissersstraat leidden de jeeps met de glunderende veteranen en een trotse Lt. Col. McVeety aan boord, gevolgd door de militaire delegatie in het gelid, onze oudstrijders en een dertigtal sympathisanten, de optocht naar ’t Molentje. Daar las de burgemeester een tekst voor, zin na zin vertaald in uitstekend Engels door een medewerkster van de Toeristische Dienst Damme.
Foto’s © Jan Roose
Foto © Jan Roose
Lt. Col. McVeety op zijn beurt lichtte de geschiedenis van het Regiment toe en de betekenis van Moerkerke voor de Algonquins, gevolgd door de Roll of Honour (de lijst met de namen der gesneuvelden), een gebed en het gebruikelijke "They shall not grow old.. " dat eindigt met: "...we shall remember them'", door allen herhaald "we shall remember them." Inderdaad, ook wij blijven hen gedenken, elk jaar in september.
De namen van de burgerslachtoffers mochten niet worden voorgelezen vanwege Stad Damme. Onbegrijpelijk, en een kaakslag voor de aanwezige bewoners van ’t Molentje.
Veteraan Thomas Whitehead onthulde vervolgens de gedenksteen door onze Algonquinvlag af te nemen die er voor de gelegenheid was op gedrapeerd.
Tijdens de bloemenhulde legde Yoorzitter Denis namens onze Heemkundige Kring ook een bloemenkrans neer.
Foto © Jan Roose
Foto © Marc De Baets
De militairen van het Regiment en de beide veteranen, links geflankeerd door Ere-kolonel Andy Aitchison en rechts door Lt. Col. McVeety, poseerden bij het monument. De klaroen blies een altijd ontroerende Last Post en het Te Velde. Met de beide volksliederen werd de plechtigheid afgesloten.
De jeeps en de touringcar stonden klaar en er volgde een ritje langs het Leopoldkanaal en de Damse vaart naar het Stadhuis van Damme voor een bescheiden receptie.
Op onze uitnodiging kwam het gezelschap rond 12u30 terug naar Moerkerke waar in "De Vrede" een eenvoudige maar fel geapprecieerde lunch werd opgediend. De verbroedering was algemeen en het ging er vrolijk aan toe tot rond 15u. de Canadezen hun reis verder zetten met bestemming Canadese Militaire Begraafplaats Adegem. Voor het vertrek had de kolonel ons bedacht met enkele opmerkelijke geschenken waarover meer in ons septembernummer.
Ter illustratie van de waardering van onze Canadese vrienden voor het onthaal volgt hier tot slot een uittreksel uit een brief die we ontvingen van Mevr. Sandy O'Grady uit North Bay, dochter van Majoor Stirling die tijdens de gevechten op 't Molentje de leiding had over de C Coy (posities tussen de vaartdijk en de Damweg): “There are no words, that I can find to tell you how much I loved the wonderful day
you put on for our Canadian group..... You treated us as Royalty!.... ”
Vrij vertaald: “Ik vind geen woorden om u te zeggen hoe ik heb genoten van de prachtige dag die u onze Canadese groep heeft bezorgd... U heeft ons als prinsen behandeld!...”
Kan het mooier?
Foto © Jan Roose
[DOWNLOAD HET OORSPRONKELIJK DOCUMENT]