Geschiedenis van de waardevolle wegwijzer aan het kruispunt Vredestraat-Molentje te Lapscheure
Guido Vermeersch
We konden in de Nieuwsbrief ’t Zwin Rechteroever vzw van maart 2002 een zeer interessant artikel lezen van de voorzitter, Denis Raman, nl. “Oude wegwijzers worden in Damme opnieuw gebruikt" Daarin leerden we dat de wegwijzer stamt uit het begin van de 20ste eeuw.
Hij is daar evenwel pas geplaatst in 1965.
We moeten ons bijgevolg afvragen waar hij voordien dan wel stond en waarom hij verplaatst werd.
Aan de hand van foto's zullen we zien dat hij zijn eerste bestemming had aan het kruispunt bij de kerk van Lapscheure.
Op een oude foto van 1917 (rechts boven) bemerken we links van het huis met de witte gevel (het oorspronkelijk cafe St-Cornelius) een zwarte paal. Dit moet onze wegwijzer zijn. De twee woningen -recht voor ons - waren in 1935 afgebroken bij de aanleg van de Natielaan (zie art. in Nieuwsbrief nr. 1 van maart 2009 “Laan Maldegem- Knokke”). De wegwijzer is daar blijven staan tot 1965. De huizen rechts zijn na W.O.II afgebroken en een vijftal meters achteruit heropgebouwd. Helemaal links bemerken we een deel van de huidige kerkhofmuur langs de Lapscheurestraat.
Onze wegwijzer zien we vervolgens duidelijk op de hoek van het kruispunt aan de kerk. Op 14 oktober 1944 zijn het dorp en vooral de kerk zwaar beschadigd geworden door artillerievuur van de geallieerden. De meterdikke muren hielden evenwel stand. Helemaal links overschouwt mijn vader heel mistroostig het resultaat van al dat oorlogsgeweld.(foto hieronder).
(Foto’s archief auteur).
Aan het kruispunt waar hij nu staat, was oorspronkelijk geen nood aan een wegwijzer, vermits er alleen een wegel (de Preekboomwegel) toegang gaf tot de “Breeden Wegh” aangelegd in 1863, ook nog Dammesteenweg genoemd, en nu: Yredestraat.
Een vraag ligt voor de hand: hoe is de wegwijzer dan hier terecht gekomen?
Toen de Dammesteenweg (nu Yredestraat) in 1966, door de nog zelfstandige Lapscheurse gemeente, tijdens het bestuur van burgemeester Jules Dryepondt volledig in beton heraangelegd werd, moest het kruispunt aan de kerk ook verruimd worden. Er werd uitgekeken naar een nieuwe locatie voor het scheefgezakte monumentje. En zo kwam onze wegwijzer in 1965 een kilometer verder terecht op de hoek van de straat Molentje en de Vredestraat. Die preekboomwegel was in de jaren dertig omgevormd tot een kasseistraat.
Hier op de hoek, vlak bij het huisje dat ooit een cafeetje “De Vrede” was (vandaar de naam van de straat) was zijn nieuwe bestemming (foto hiernaast; verzameling auteur). In 1974 zijn de kasseien van de toen genaamde “Moerkerkesteenweg” uitgebroken en vervangen door asfalt.
Tot 1996 heeft de wegwijzer daar stand gehouden. Zo dicht bij de hoek is hij echter door een of ander zwaar landbouwgetrek neergeveld.
De technische dienst van de gemeente Damme bracht de vernielde wegwijzer naar de gemeentelijke loods “De Lieve” te Moerkerke. Toen de stad Damme in 2002 de loods in de Vissersstraat verkocht om er een bouwproject te verwezenlijken, kreeg de Heemkundige Kring “’t Zwin Rechteroever” -steeds op vinkenslag en met een neus voor waardevol erfgoed - de gelegenheid om allerlei oude materialen in bewaring te nemen. Toen werd de gebroken gietijzeren wegwijzer ontdekt. Dit was voor Voorzitter Denis Raman en ondervoorzitter Romain Verniest de ideale gelegenheid om dit waardevol kunst- werk te doen herrijzen; maar nu recht over de straat Molentje, langs de Vredestraat zelf.
Met de deskundige hulp van metaalconstructeur Romain De Zwaef (foto hierboven; © RomainVerniest) werden de gebroken stukken in zijn atelier terug aan elkaar gelast, degelijk ontroest en met de nodi- ge verf in hun oude glorie hersteld.
Duivel-doet-al Romain bracht er de nieuwe richtingwijzerborden aan en helemaal bovenaan, als de kers op een taart, de unieke granaatappel (foto links boven; © Romain Verniest)..
Op die manier en dank zij de Heemkundige Kring't Zwin Rechteroever, met de steun van het Stadsbestuur Damme, blijft dit kunstwerk als cultured erfgoed voor onze streek bewaard. vlnr. Joachim Coens, Romain Yerniest, Eric Demeester, Dirk Bisschop, Louis De Keyser (foto © Romain Verniest).
Een identieke wegwijzer vinden we ook te Knokke. (Verz. auteur).
[DOWNLOAD HET OORSPRONKELIJK DOCUMENT]