Van Oost-Pruisen tot ‘t Molentje of: De omzwervingen van een kanonsloop

Van Oost-Pruisen tot ‘t Molentje of: De omzwervingen van een kanonsloop

Wilfried Morre

Tussen de Damweg en de hoeve van Henri Vergauwe nabij de Leopoldsvaart stonden op 12 September 1944 twee Duitse 88mm Flakkanonnen opgesteld. Met een daarvan werd die dag rond 14u30 de ran­ke kerktoren van Moerkerke neergehaald, de gebruikelijke tactiek om te voorkomen dat de Geallieerden wier komst imminent was, hem zouden gebruiken als observatiepost.

Op woensdag 13 september werd ook Sijsele onder vuur genomen en kwamen projectielen in de Veldstraat, wijk "De Zwaan", terecht. Na­bij de kerk werd een Canadese vrachtwagen getroffen.

Diezelfde dag werd langs de dreef van de Weststraat naar het kasteel van Altena Gravin Marie-Therese Anna von der Schulenburg, echtgenote Joly, dodelijk gewond door een granaatscherf.^[1]

Na de oorlog belandde heel wat oorlogsmaterieel dat na de Slag om't Molentje her en der op velden en landerijen was achtergelaten, bij schroothandel Persyn op Den Hoorn. Waar het merendeel mettertijd werd afgevoerd naar smelterijen en hopelijk tot nuttiger en vreedzamer doeleinden werd omgesmeed, bleef het eindstuk van een 88mm kanonsloop meer dan 40 jaar bij de gebroeders Persijn bewaard.

Ter gelegenheid van de tentoonstelling "40 Jaar Bevrijding" die in 1984 in Moerkerke werd gehouden, kon het stuk, geschonken door August Persyn, voor het eerst opnieuw door het publiek worden bezichtigd. Op 30 maart 1985 werd het vervolgens in besloten kring overgedragen aan Albert Roose, toenmalig voorzitter van de plaatselijke NSB, de Oudstrijdersbond, waarna het met vereende mankracht (het weegt niet minder 175kg!) naar de werkplaats naast de woning van laatstgenoemde werd overgebracht, waar het in optimale omstandigheden kon worden behandeld en bewaard.

Het fotoalbum waarin Romain Verniest alles nauwgezet bijhoudt, vermeldt bij deze foto:

Op 17 maart 2003 diende Romain Verniest van de Sijseelse NSB- afdeling in samenspraak met Adjudant Alain Rosemont van het Mu­seum 92 Bn Log een aanvraag in bij de Korpscommandant van het 51 Bn Log in Sijsele om de kanonsloop in het Kwartier aldaar te plaatsen. Na een aanvankelijk gunstig advies werd het voorstel evenwel afgewezen.

Op 13 juni 2005 werd opnieuw een akte van schenking opgemaakt, ditmaal tussen enerzijds Mevrouw Paula Tamsin, Weduwe Albert Roose, die de NSB-Afdeling Moerkerke vertegenwoordigde, en anderzijds de heemkundige kring ’t Zwin Rechteroever Damme, met voorzitter Denis Raman en ondervoorzitter Romain Verniest.

De loop werd ondergebracht bij Romain De Zwaef, sponsor en bestuurslid van onze vereniging, die het stuk een grondige opknapbeurt gaf in afwachting van een beslissing door het Stadsbestuur om voor dit authentiek overblijfsel uit een heel dramatische periode een geschikte plaats te vinden. Zoals men weet, werd dit uiteindelijk de zuidzijde van het Schipdonkkanaal vlakbij de Molentjesbruggen.

Het 88mm Flakgeschut (Flugabwehrkanone) was een geducht wapen. Het was ontworpen als luchtafweergeschut met een vertikaal bereik van 10.600 meter, maar werd ook ingezet tegen gronddoelen als bijvoorbeeld antitankkanon. Dracht in horizontale stand: 14.700 meter. Aantal schoten per minuut: 15 tot 20. Gewicht van het projectiel: 9 kg. Vertreksnelheid van het projectiel: 820/840 meter per seconde.

Bij de restauratie werd een interessante ontdekking gedaan. Toen de Romains de loop zandstraalden kwam de fabricage-code onderaan de loop weer te voorschijn. Het kadertje rond de code werd geel geschilderd. Er werd contact opgenomen met Jacques De Vos uit Sint-Kruis, Tweede Wereldoorlogdeskundige bij uitstek. Aan de hand van de co­de achterhaalde hij voor ons de herkomst van het stuk: de firma SCHICHAU Gmbh in het voormalig Elbing, aan de Baltische kust in Oost-Pruisen. Nu ligt deze industrieen havenstad in Polen en heet Elblag (uitgesproken "Elblong" in het Pools).

Romain Verniest, 4/8/2007

Onze huisfotograaf Marc De Baets schoot deze artistieke foto van het binnenzicht van de loop. Het gebruik van projectielen met koperen aandrijfringen had grote slijtage in het onderste deel van de lopen tot gevolg. Daarom werd een binnenloop in meerdere secties ingevoerd (zodat na zware slijta­ge slechts het onderste deel van de loop moest vervangen worden). Het gedeelte dat hier bewaard is gebleven, is het eindstuk van de loop. Bij de restauratie werd de loop afgesloten met een aluminium plaatje.

De zware kanonsloop wordt vakkundig neergelaten met een kraan.

22/8/2007: de jongste generatie Moerkerkenaars komt nieuwsgierig een kijkje nemen. (foto © Nieuwsblad)

 Voetnoot

[1] VERNIEST R., De beschieting van Sijsele door de Duitsers vanuit Moerkerke op 13 Sep­tember 1944 in: Nieuwsbrief Heemkundige Kring ‘tZwin Rechteroever Damme, jg. 7 (2006).