Onze herbergen in 1779

Onze herbergen in 1779

Ronny Debbaut

Herbergen en cafes vormen een belangrijk stuk erfgoed. Plaatsen van samenkomst voor handel en vermaak, waar het volk bijeenkwam en waar menig glas werd geschonken. Pastoors klaagden drankmisbruik aan en bestempelden drankhuizen als verderfelijke plaatsen voor de jongeren. Soms ontaardden herbergruzies in gevechten met gekwetsten of zelfs met dodelijke afloop.

Onder het Oostenrijks bewind werd in 1779 een verordening uitgevaardigd met de bedoeling het aantal drankgelegenheden in onze contreien te beperken. De plaatselijke besturen moesten een lijst opsturen van alle herbergen en brandewijnhuizen, met vermelding van hun ligging, de naam op het uithangbord, de naam van de herbergier en de datum van oprichting. Voor het grondgebied ’t Zwin rechteroever werden de gegevens opgestuurd naar het kasselrijbestuur van het Brugse Vrije.

Alle herbergen in 1779 kregen het predicaat “util” (nuttig) toegewezen. De overheid mocht zeker niet de kraan volledig dicht draaien, want dan zou men de belangrijke inkomsten uit belastingen en accijnzen op alcohol moeten derven.

In het eigenlijke Brugse Vrije, “ten platten lande”, waren alle herber­gen toegelaten met octrooi van het College van het Brugse Vrije ten jare 1678.

MOERKERKE

• - Het gilden huijs van Joannes De Bruijcker, gelegen in het Dorp, met octrooi
• - Het waepen van ’t Vrije, van Livinus De Mijttere, in het dorp op het einde van de dreef van de heer
• - Den Hooren, van Philippe Dhaenens, ver oost van de kerk op de Damse heerweg
• - De Groene Wandel, van Joannes Vande Wiele, ver zuidoost van de kerk langs de Aardenburgse heerweg
• - Het Meuleken (eertijds: de vier schauwen), van Livinus Neyt, noord van de kerk aan de Damweg

LAPSCHEURE

• - Sinte Sebastiaen, van Philippus Huijge, in het Dorp langs de Breestraete
• - De Witte Sterre, van Pieter Dugardin, in het Dorp
• - Het Lammeken, van Rycquaert Blomme, in het Dorp op een half uur van de kerk
• - De Vlienderhaeghe, van Jacobus Christiaen, op de weg naar Sluis

ST. CATHELIJNE BUITEN DAMME

• - De Croone, van Francois Sitte, langs de Sautestraete
• - De Platheule, van Pieter Cant, bij de Platheule

Binnen de contribuante heerlijkheden van het Brugse Vrije waren vele herbergen, die al bestonden “van ouden tijden met permissie van de weth”. Hierna deze herbergen, per parochie:

SIJSELE

• - Den Hert, van Ambrosius Verstraete, langs de oude Antwerpse heerweg naar Brugge
• - De Swaene, van Jacobus Corthals, ook aldaar
• - Den Swarten Leeuw, van Joseph De Bruyckere, langs de weg van Sijsele naar Maldegem
• - De Gheyte, van Pieter Lamote, langs de heerweg van Sijsele naar Brugge
• - Den Marquis de Preux, van Pieter Bogaert, langs van de kalseide van Brugge naar Maldegem
• - Het Meulentjen, van Joannes Titens, ten zuiden van het gehucht Donk naar Maldegem

MOERKERKE (onder graafschap Middelburg)

• - Het Lammeken, van de weduwe Frans Holvoet, aan Leestjensbrug
• - De Dry Coninghen, van Joannes Baekaert, op de zuidkant van Moerkerkebrug
• - De Croone, van Frans Maertens, op de noordkant van de Moer­kerkebrug
• - Het Nieuwlant, van Guillielmus Coppens, op de Aardenburgse bruggeweg
• - Scheeweghe, van de weduwe Joannes Helegheer, langs de Brieversweg, herberg volgens verkavelng van 1688

VIJVE(-KAPELLE)

1 - De Swaene, van Gillis Verstraete, op de plaetse.

Sommige herbergen waren zeer oud. De herberg De Kroon op de bar­men van de Lieve bij Moerkerkebrug, bestond zeker al in de 15^de eeuw. Herbergen wijzigden vaak van eigenaar en van naam. Het zou een grootschalig onderzoek vragen om alle herbergen in kaart te brengen, die er ooit hebben bestaan.

Tot een eind in de 20^ste eeuw nam het aantal herbergen, cafes, en staminees geweldig toe, om daarna weer sterk af te nemen. Voor Moerkerke alleen al werd ooit een lijst gereconstrueerd van de herbergen die rond 1910 bestonden te Vivenkapelle en op Moerkerke ten westen van de kanalen. Het waren er 79 ! Daaronder vinden we nog volgende herbergen uit 1779 terug : De Zwaan te Vivenkapelle ; De Kroon en De Groene Wandel te Moerkerke. Er moeten 5 herbergen gestaan hebben op de wijk Scheewege, maar hun naam bleek in 1980 al onbekend.