Open Monumentendag 2004 – Van nature een monument

Open Monumentendag 2004 – Van nature een monument

Caroline Terryn

Elk jaar staat de Open Monumentendag in het teken van een thema: in 2002 was dat ‘symboliek’, in 2003 ‘steen’. Volgend jaar wordt het ‘hout’. Dit jaar staat de natuur centraal: de natuur als een monument, een erfgoed uit het verleden. De familie die het kasteel van Altena in eigendom heeft en lid is van onze vereniging is zo vriendelijk naar aanleiding van dit thema haar park éénmalig open te stellen voor het publiek.

Het park van Altena is een monument op zich: het werd begin 19de eeuw aangelegd als een botanische tuin: van de meeste boomsoorten en dikwijls van verschillende ondersoorten werd er toen wel één geplant. Nu zijn het monumenten van bomen.

Het park is omringd door een walgracht. ’s Winters werd het ijs uit de gracht opgeslagen in een ijskelder, om er ’s zomers voedsel en drank mee koel te houden. Sinds de intrede van de ijskast staat de ijskelder er verlaten bij; nu doet hij dienst als vleermuizentehuis.

De ommuurde moestuin met serre aan de overkant van de Altenaweg heeft ook zijn functie verloren. Toch is er niet veel fantasie nodig om je voor te stellen hoe de boerin van de kasteelhoeve via het zijhek de groenten en andere hoeverproducten aan de kasteelmeid bezorgde. Zeker in 18de eeuw was er al sprake van een kasteel: uit 1708 dateert een gedetailleerde kaart ‘van het Casteel Goet ende hofstede ghenaemt Altena’. De ringwal en de dreef zijn ook al duidelijk te herkennen op Pourbus’ kaart van het Brugse Vrije van rond 1570.

De oorsprong van het goed gaat nog veel verder terug. Wellicht tot in de 13de eeuw. Daarvan getuigen de percelen rondom het park. Eeuwenlang maakten ze deel uit van de ca 18 ha grond die de heerlijkheid ‘geheten Altena’ in eigendom had. Het zijn allen zeer lange, smalle percelen. Dergelijke ‘repelpercelen’ zijn kenmerkend voor een systematische ontginning van waterzieke gronden. De grond werd door een reeks parallelle afwateringskanaaltjes drooggetrokken. Meestal werd daarna de bovenlaag afgegraven en de onderliggende moer- of veenlaag op haar beurt uitgestoken en gedroogd tot turf. Turf kan hout vervangen als brandstof. Of er in Moerkerke ook zo’n systematische veenontginning heeft plaats gehad – de naam laat vermoeden van wel –, leest u in onze volgende bijdrage of hoort u op de rondleiding van 12 september. Tenminste als u tijdig reserveert.

BEZOEK HET PARK
van het kasteel van Altena

Hoofdingang van Kasteel Altena, Weststraat 14 te Moerkerke

Zondagnamiddag 12 september 2004

Reservatie verplicht

Reservatie bij voorzitter Denis Raman
050/500.484

enkel geleid bezoek; de rondleidingen zijn gratis

het startuur van uw rondleiding kan u kiezen bij reservatie

Foto: Hendrik De Leyn