Edouard Steyaert (1868-1932), een Moerkerks kunstenaar

Edouard Steyaert (1868-1932), een Moerkerks kunstenaar

Denis Raman & Ronny Debbaut

Je hebt zijn borstbeeld misschien al opgemerkt in het Administratief Centrum in de Vissersstraat te Moerkerke. Als je bij het betreden van de inkomhall de moeite doet even omhoog te kijken, zie je zijn beeltenis. Verleden jaar stond het beeld nog in de oude paardenstallen van het kasteel, door de meesten beter gekend als het oud gemeentehuis van Moerkerke. Het Schepencollege heeft begin dit jaar op aandringen van de heemkring beslist om het beeld een plaatsje te geven in het administratief centrum.

Misschien vraag je je nu af wie Edward Steyaert eigenlijk was en waarom wij zijn beeltenis in Moerkerke in ere herstellen. Edouard Steyaert was een van de voornaamste glasraamkunstenaars uit het begin van de 20ste eeuw. Een geboren en getogen Moerkerkenaar, die naar Brussel uitweek en daar naam zou maken.

Op 9 september 1868 werd Edouardus Steyaert te Moerkerke geboren als zoon van Joannes Steyaert, herbergier, 46 jaar oud, zelf zoon van Joannes Steyaert en Isabella De Vos, en van Julia Neyt, 34 jaar, beiden Moerkerkenaars. De volgende dag gaf de vader aangifte van de geboorte op het gemeentehuis. Jacobus Lamote, schoenmaker, 55 jaar, en Franciscus Van Meenen, kuiper, 42 jaar, traden op als getuige. Er zal zeker menige pint of druppel getapt zijn in de Vissersstraat 43, waar Jan Steyaert herberg hield en waar het vroegere lokaal van voetbalclub FC Moerkerke was.

De ouders waren zeer eenvoudige mensen die van akkerbouw en vooral van vlasteelt leefden. Vader Steyaert had een voorliefde voor het schone en kunstige. Hij kwam uit een familie die al verschillende kunstenaars had afgeleverd: Antonius-Ignatius Steyaert (Brugge 1761-1841), die uitmuntende portretten schilderde, waarvan er te vinden zijn in de musea van Amsterdam en Haarlem, zijn zoon Antonius-Petrus (Brugge 1788-Gent 1863), vooral als landschapsschilder bekend.

En zo mocht Eduard - nog heel jong – met zijn vader mee op bezoek naar Brugse kerken en musea. Hij bewonderde er de kunstweelde van het onsterfelijke Vlaanderen. De kleine Steyaert ontpopte zich al snel tot een verwoed tekenaar. Zijn vader schreef Eduard op dertienjarige leeftijd in aan de Academie te Brugge. Eduard was een gelukkige knaap. Zo stapte hij een hele winter dagelijks naar Brugge en terug, soms zelfs door hondenweer.

Hij bekwaamde zich steeds meer in de beeldende kunst. Na drie jaar hard werken aan de Brugse Academie, trok hij in 1885 naar Antwerpen, waar hij zich liet inschrijven bij de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten. Maar ...studeren kost geld. Hij moest in zijn levensonderhoud voorzien en daarom ging hij buiten de lesuren werken bij een het huis Stallens-Janssens, in die tijd de meest beklante glasramenschilders van België.

Eduard ontdekte naast het doekschilderen een nieuwe kunst: het glasschilderen. De grote kleurenweelde van de glasramen sprak hem zeer aan. Vol ijver maakte hij die nieuwe kunstrichting tot de zijne. Zo belandde de jonge kunstenaar Steyaert uit Moerkerke in 1890 bij Contini, een Italiaans glasschilder te Brussel.

Vijf jaar lang spaarde hij zijn centen om een eigen atelier te kopen. Hij kon eindelijk op eigen benen staan. Naast het genoegen eigen meester te zijn kende hij ook zware verplichtingen. Hij kocht een deel van het oude atelier van kunstschilder Eugeen Verboeckhoven (1799-1881) te Schaarbeek en trok er een werkhuis op.

Er volgen enkele harde jaren met veel nachtwerk. Eduard realiseerde veel schoons. Een kerkraam was voorhem als een vurig gebed ten hemel opgedragen. Hij stopte heel zijn hart en ziel in zijn kunstwerken. Wie het Vlaamse land afreist, zal her en der zijn glasraamkunst kunnen bewonderen. In de Sint-Laurentiuskerk van Hamont (Limburg) herstelde hij de glasramen na de treinontploffing van 1918. In het schip van de kerk van het bedevaartsoord te Sint-Jezus-Eik plaatste hij in 1924 enkele glasramen. Op het einde van de 19de eeuw had hij enkele pareltjes van glasramen vervaardigd voor de Sint-Annakapel te Antwerpen.

We mogen niet nalaten ook de volgende glasramen van zijn hand te vermelden:

• "kardinaal Mercier" in de Sint-Augustinuskerk te Antwerpen
• "de aankondiging" in de kerk te Le Bruly (Couvin, Henegouwen)
• "de kroning van het beeld van de H. Maagd" in de kerk van O.L.V. ten Bos (Tervuren)
• "de Heilige Maagd en Sint-Edward" in de Sint-Servaaskerk te Schaarbeek
• "het laatste avondmaal" in de kerk van Sint-Joost-ten-Node.

Aan zijn kunstenaarstalent kwam een einde op 7 oktober 1932. De Moerkerkse boerenzoon werd maar 64 jaar oud, maar had in zijn vruchtbare carrière van meer dan 40 jaar als kunstenaar vele werken vervaardigd, die nog altijd van zijn grote talent blijven getuigen. Hij rust tezamen met zijn echtgenote, Maria Kumps, in het rustoord van Jezus – Eik.

[Image: Black and white photograph showing a bronze bust sculpture of Edouard Steyaert]