Romeinse munt uit Moerkerke

Romeinse munt uit Moerkerke

Philip De Busscher & Nikolay Holthoff

Philip De Busscher, lid van onze werkgroep metaaldetectie deed te Moerkerke een hoogst interes- sante vondst, namelijk de vondst van een Dupondi- us uit de hoogdagen van het Romeinse Rijk.

Vondstomstandigheden:

De munt werd gevonden in de buurt van de West- straat in de nabijheid van kasteel Altena. Over het wegtrace tussen Moerkerke en Sijsele zijn we alge- meen goed ingelicht. Zo weten we dat Middelburg- sesteenweg vermoedelijk terug gaat naar de Ro­meinse periode, van de Weststraat die parallel loopt mettussen de Brieversweg en de Middelburgse Steenweg vermoeden we een middeleeuwse oor- sprong. Van de Brieversweg waar zowel Zoetenda- le, Sarepta en Spermalie zich aan dezelfde zijde van de weg bevinden vermoeden we ook een eerder Ro- meinse oorsprong!¹ Vlak achter Altena vond Yan Hollevoet een Romeins brandgraf tijdens de opra- vingen bij de werken voor de gasleiding.² De vondst van een munt kan ons enkel een indicatie geven naar wanneer de bewoning in de onmiddellij- ke omgeving kan teruggaan! De munt zelf werd teruggevonden aan de noordzijde van kasteel Alte­na, vermoedelijk dus aan de corrosie te zien uit een grachtcontext! Wat ons doet vermoeden dat er zich oudere bewoning bevindt in de onmiddellijke om­geving!

De munt:

De munt weegt 9,68 gram, heeft een doorsnede van 26-28mm en is dikker dan de middeleeuwse mun- ten. Het materiaal is orichalcum: de goudkleurige bronzen legering die door het Romeinse Rijk wordt gebruikt voor hun Sestertius en Dupondiusmunten! Op de munt zelf zien we op de voorzijde een ge- zicht dat naar links kijkt. Rechts in de rand naast het hoofd zien we nog een G van Divus ‘AuGustus’, dit was een belangrijk aanknopings- punt! Ook zien we rechtsonder een zwaar afgesle- ten C staan. Deze C (in combinatie met de S die we niet meer kunnen zien) staat voor s-c wat staat voor senato consulto. Dit komt voor op bronzen munten die de senaat nog mocht uitgeven. Zilver en goud was voor de keizer. De munt is zwaar afgesleten, maar wat we wel kunnen opmaken is dat er een kei­zer op de munt staat met het gezicht naar links ge- richt. Dit is kenmerkend voor de keizers:

• Gaius Caesar Augustus Germanicus (Antium, 31 augustus 12 - Rome, 24 januari 41), postuum be- kend als Caligula
• Claudius Caesar Augustus Germanicus (°10 v.Chr. - f54 n.Chr.
• Nero (° 37 n.Chr. -f bij Rome, 9 juni 68 n.Chr. ) Ook Iulia Agrippina minor (°6 november 15, Oppi- dum Ubiorum - f19-23 maart 59, Campanie) echt- genote van Claudius en moeder van Nero liet mun­ten slaan met haar beeltenis naar links kijkende!³

De munt lijkt qua beeltenis en stand van de nog zichtbare letters het beste op een Dupondius van keizer Caligula.

Zo zou de munt althans aan de voorzij de eruit moe- ten gezien hebben, een Dupondius geslagen tussen 37 en 41 N.Chr, met vooraan de letters Divus Au­Gustus, S -C

De achterzijde is te zwaar afgesleten om er echt de beeltenis bij te plaatsen. Het kan om een beeltenis gaan die we op de Semis munten terugvinden aan de horizontale en de 3 verticale lijnen te zien, maar daarover hebben we geen zekerheid.

Het Romeinse Muntstelsel:⁴

Het Romeinse muntstelsel van de 3^de eeuw voor Chr tot de 3^de eeuw na Chr is eigenlijk te vergelij- ken met het muntstelsel van de Belgische Frank in de 19^de en 20^ste eeuw en bestond uit de volgende munten:

Aureus: goud, waarde 25 denarii (werd later ver- vangen door een Solidus),

Denarius: zilver, waarde 16 assen en te vergelijken met 50 Belgische Frank (werd voort gebruikt in de middeleeuwen)

Quinarius: een halve Denarius

Sestertius: brons waarde 4 assen te vergelijken met 20 oude Belgische Frank

Dupondius: geel koper waarde 2 assen te vergelij­ken met 5 oude Belgische Franken As: rood koper waarde 1 as te vergelijken met 1 Belgische Frank

Semis te vergelijken met een halve frank Quadrans te vergelijken met een Belgisch kwartje.

Conclusie

Het is onze allereerste Romeinse munt die we (in een secundaire context) terugvinden. Dit bewijst temeer dat de bewoning tussen de Brieversweg en de Weststraat mogelijks teruggaat tot hoogdagen van het Romeinse Rijk. Gezien de link en de vondst van een Dupondius met link naar de geeste- lijk gestoorde keizer Caligula, bekend uit allerhan- de langspeelfilms en series en slechts 4 jaar keizer, is op zich al een uni cum!

Voetnoten

1. De Clerq W., mondeling
2. Distrigas en de Romeinen Aflevering 1 ar- cheologische begeleiding van het VTN project loten 1&2, Hollevoet Yann & De Clerq Wim in Romeinendag 01 april 1998 blz 17, 18, 19 Digi- taal te vinden op https:// files.wordpress.com/2012/03/jar1998.pdf
3. Schutyser E Romeinse keizers en hun munten
4. Van Der Groen J., Meindert J., Romeinse munten uit de Keizertijd tot 215 na Christus