Een industrieel erfgoed wordt verkocht

Een industrieel erfgoed wordt verkocht

Denis Raman

U hebt beslist volgende informatie in het stedelijk informatieblad van juli 2001 van de stad Damme gelezen: De gemeentelijke werkplaats 'DE LIEVE' (in de Vissersstraat te Moerkerke) werd vorig jaar verlaten voor een gloednieuw gebouw in de Kalkersstraat, achter het kringlooppark. Op 25 september 2001 wordt bij opbod dit perceel (3.750 vierkante meter groot), mét een oude werkplaats en woning, verkocht. De toewijzing gebeurt voor de Commissaris van het Aankoopcomité op dinsdag 25 september 2001 om 14 uur in het administratief centrum, Vissersstraat 2a te 8340 Moerkerke-Damme. Er is bezoekrecht elke woensdagnamiddag in september tussen 14 en 16 uur of na afspraak.

Als inwoner van de deelgemeente Moerkerke wil ik dit industrieel erfgoed nog even in de kijker stellen. Een kort overzicht leert ons dat het gebouw oorspronkelijk een melkfabriek is geweest.

Het gebouw

De melkerij stond er reeds voor de oorlogsjaren (eerste wereldoorlog). Onze gegevens ontbreken tot 1932. De huidige melkerij 'De Lieve' werd door de gebroeders Maurice en Jerome Lampo (aannemers uit Moerkerke, Middelburgsesteenweg) herbouwd in 1945. De melkerij stopte de activiteiten in 1969 toen er en fusie ontstond met het melkbedrijf Sint-Marie. Mevr.Van Parijs-Bonte kocht 'De Lieve' op 19.09.1978. De akte vermeldt: een handelscomplex,omvattende een villa in oprichting en een palingkwekerij, weiland en tuin, staande en gelegen te Moerkerke-Damme, Vissersstraat 17. Voorheen diende het gebouw met aanhorigheden voor een fietssnijderij, antiekhandel en zoals vermeld, een palingvilderij in 1978. In 1982 kocht het gemeentebestuur van de stad Damme dit gebouw aan. Het zou gebruikt worden als stedelijk werkplaats. Het kreeg tevens een functie als gemeentelijke bibliotheek, en er werd zelfs een gedeelte van het gebouw als woning ingericht.

De melkerij

Wie herinnert zich als Moerkerkenaar in het bijzonder niet de melkerij. Dagelijks was er (oorspronkelijk) een trafiek van paardenkarren met opgehaalde melk. Later werden tractoren ingezet en nog later camions. Ik ontmoette enkele mensen uit het dorp Moerkerke die zeer nauw betrokken waren bij het wel en wee van de melkfabriek. Noel Martens, zoon van de ondernemer Omer, had het over zijn activiteiten in de melkerij als 'manusje van alles' in het bedrijf van zijn vader: administratief werk, chauffeur, klusjesman, verkoper. Noel werkte in het bedrijf van 1957 tot 1970.

De ondernemer Omer MARTENS

Als jonge ondernemer van 24 jaar startte hij in 1934 een bedrijf te Moerkerke in de huidige Vissersstraat. Hij kocht inderdaad een fabriekscomplex waarin op een tewerk werd gesteld. Bekende namen: Richard De Baere (vermoedelijk de oudste werknemer met 32 jaren dienst). Richard reed meestal met de camion om de melkkruiken te vervoeren. (eventtjes terzijde: de echtgenote van Richard baatte het cafeetje 'Het Vissershuis' uit, gelegen in de Vissersstraat te Moerkerke. Een echt gezellig dorpscafé waar iedereen welkom was en waar het sociale leven naar voren kwam.) Marcel De Roeck, ook een van de oudste werknemers van het bedrijf woont eveneens in de Vissersstraat.

René De GRUYTTER was mijn volgende gesprekspartner. Hij kwam als 15 jarige (op 18 juni 1943) werken in melkerij St.Dionysius omdat op dat ogenblik twee werknemers door de Duitse bezetter werden opgeëist: Marcel Gussé (woonachtig in de Vissersstraat te Moerkerke, en een zekere Coene). Zijn taak bestond erin de zuurtegraad van de geleverde melk te meten. Hij herinnert zich zijn werkmakkers uit die periode: David Frank uit Oedelem, Fonske Cromheecke uit Moerkerke, Louis Verlaak, Pier Verlinde, Louis Verlinde, Maurice Lamote, De Baere Richard, De Roeck Marcel. René vertelde me dat zijn baas een stoommachine kocht op kolen. René had ook daar zijn taak. Het bedrijf kon zelfs geheel Moerkerke van stroom voorzien. Niet iedereen van het dorp Moerkerke had in die tijd elektriciteit.

Melkvoerders

In 1943 werd er, zoals gewoonlijk, dagelijks melk afgeleverd. Oorspronkelijk gebeurde dit met paard en kar. Omer Martens kocht via omwegen, eind 1944, van het Engels leger twee camions: een Dodge en een Bedford. Het is pas vanaf 1955 dat de boeren-leveranciers melk aanbrachten met camions en tractoren. Zoals aangehaald waren er verschillende melkvoerders: Julien Van Leeuwe, Julien Moeraert uit Viven-Kapelle, Arthur Moeraert uit Den Hoorn, Camiel Den Haak uit Middelburg, Jerome Kindt uit Hoeke, Michel Van Den Bon uit Sijsele, Jules Lonneville uit Sijsele, Barremaecker uit Vive-Kapelle.

Lonen in die tijd

In 1943 kreeg René De Gruytter als loon 1000 frank per maand. "Goed betaald" zei de echtgenote van de zaakvoerder, "want ge krijgt voor uw moeder alle dagen nog een kruikske karnemelk." In 1942 betaalde toen de firma Blondeel (in de tuinsector) slechts 600 frank maandelijks aan René.

Ik dank Noel en René voor hun medewerking.