Pater Kamiel Bulcke (1909-1982), Jezuiët in India ….

Pater Kamiel Bulcke (1909-1982), Jezuiët in India ….

Danny Lannoy

Kamiel Bulcke werd te Ramskapelle geboren op 4 september 1909 als zoon van Adolf en Maria Ghyle. Ze hadden als adres ‘Dorp 60’ . De familie Bulcke was nauw verwant met de streek rond het vredige polderdorp Ramskapelle, ( in 1971 deelgemeente van Knokke-Heist).

Vader Adolf was eveneens geboren in Ramskapelle en werd timmerman. Hij had zijn legerdienst vervuld in Luik en Antwerpen in 1905. In 1908 was hij inwonend bij de familie Adolph Savels in de Kursaalstraat 21 in Heist. Zijn ouders Philip Bulcke en Nathalie Claeys, een landbouwersgezin, woonden langs de Steenweg naar Heyst 21, met 5 kinderen.

Dorp 60 in 1909 in Ramskapelle, geboorteplaats van Kamiel.

Philip Bulcke was op zijn beurt het 3^de kind van het echtpaar Petrus Bulcke en Francisca Dhondt. In de huwelijksakte staat Petrus vermeld als Pierre, oudste zoon van Petrus (Sr.) Bulcke en Martha Tavernier uit het naburige Lissewege. En zo hebben we 4 generaties vóór Kamiel Bulcke kunnen opsporen (Schema 1).

Het echtpaar Adolphe Bulcke – Maria Gheyle en student Kamiel

Kamiel op bezoek bij de familie in Lissewege  (1970).

Schema 1:   Stamboomgegevens

In november 1909 verhuisde Kamiel met zijn ouders naar de Landsheerestraat 4 in Lissewege, ver van de dorpskom^[1] . Moeder Bulcke was in verwachting van een tweede kind. Blijkbaar is een bouwvergunning afgeleverd in 1910 aan A. Bulcke voor een eenvoudige woning.

De familie breidde uit met Julien (1910)^[2], Gabrielle (°Lissewege 22.12.1911) en Robert (°Lissewege 1913)^[3].

Z.E.P. Kamiel Bulcke gefotografeerd bij zijn eerste afreis naar India.

Kamiel Bulcke volgde de middelbare studies bij de Broeders Xaverianen te Brugge waar hij in 1921 werd ingeschreven. Hij behaalde er een reeks prijzen in de ‘Tweede Klasse’ 1926-27. Hij trok naar de Katholieke Universiteit te Leuven en startte de studies voor burgerlijk mijnbouw-ingenieur en behaalde na twee jaar zijn kandidaatsdiploma ‘candidat ingénieur’. In 1930 trad hij toe tot de Jezuïetenorde te Drongen. Hij volgde tussen 1932 en 1934 filosofie bij de Duitse jezuïeten te Valkenburg en nadien Koloniale Geneeskunde te Leuven.

In 1935, 26 jaar jong, zette hij de grote stap in zijn leven. India was zijn doel. Dit was ook de periode van het einde van de Britse kolonie (Government of India Act). Op 20 oktober nam hij afscheid van zijn ouders, broers en zuster.

Zijn grote passie was de taal van de Indiërs te leren kennen, hij wilde vooral in hun gedachtewereld doordringen en hen het evangelie in het Hindi brengen. Alle missionarissen spraken er enkel Engels.

Bij aankomst verbleef Kamiel in Darjeeling en werd daarna wiskundeleraar in een school te Gumla. De algemene taal was er het Engels en vrij vlug startte hij daar het ‘Hindi’ te leren. Hij studeerde theologie in Kurseong tussen 1939 en 1942 en werd op 21 november 1941 tot priester gewijd. Hij vervolgde zijn opleiding met een derde jaar noviciaat in Kadaikanal. Kamiel was ondertussen het ‘Hindi’ machtig wat hem toeliet les te geven in die taal. In 1944 behaalde hij zijn Masterdiploma in Sanskriet in het Hindi, aan de universiteit van Calcutta.

Tussen 1945 en 1949 studeerde hij verder aan de Universiteit van Allahabad. Zijn doctoraatsthesis schreef hij in het Hindi, waar de officiële onderwijstaal het Engels was. Kamiel Bulcke was dus de aller eerste persoon die in India een thesis schreef in het Hindi. Hij schreef er over de oorsprong en ontwikkeling van het Rama-epos, de ‘Ramayana’. Deze thesis werd het standaardreferentiewerk voor de specialisten van de ‘Ramayana’ en werd driemaal uitgegeven door de universiteit.

In 1950 werd Kamiel door het bestuur van Bihar benoemd tot lid van de commissie ter promotie van het Hindi. Ranchi werd zijn nieuwe bestemming waar hij docent en departementshoofd werd van het Hindi en Sanskriet in het plaatselijk ‘Saint Xavier’s College’. Door een steeds toenemende doofheid kon hij niet langer meer doceren. Dit compenseerde hij voortaan door het schrijven en publiceren van zijn studies.

Kamiel voelde zich enorm aangetrokken door het leven en de visie van de Hindi dichter Tulsidas (1532/1623) op wie zijn thesis gebaseerd was. Hij gaf regelmatig lezingen over deze dichter en zijn godsdienstige Rama-verzen. Zijn toehoorders ontdekten de waarden van hun eigen spirituele tradities. In 1951 verwierf hij het Indisch staatsburgerschap. Hij was niet langer een gewaardeerde buitenlander…. Hij was voortaan een Indiër.

Fragment uit een televisiereportage over de missionaris met wereldfaam.

Kamiel voelde zich enorm aangetrokken door het leven en de visie van de Hindi dichter Tulsidas (1532/1623) op wie zijn thesis gebaseerd was. Hij gaf regelmatig lezingen over deze dichter en zijn godsdienstige Rama-verzen. Zijn toehoorders ontdekten de waarden van hun eigen spirituele tradities. In 1951 verwierf hij het Indisch staatsburgerschap. Hij was niet langer een gewaardeerde buitenlander…. Hij was voortaan een Indiër.

In 1955 publiceerde hij een verklarend ‘technisch’ woordenboek Engels-Hindi gesteund op zijn jarenlange ervaring, opzoekingen en vertaalwerk. Dan pas begon hij aan zijn levenswerk: de publicatie van een 900 blz. tellend ‘algemeen’ woordenboek Engels-Hindi. In 1968 verscheen de eerste uitgave. Hij bleef verder werken aan dit project tot aan zijn dood in 1982. Naar verluid werd zijn tweede verbeterde druk zesmaal uitgegeven door de Catholic Press, Ranchi. De vertaling van het Oude Testament kon hij niet afwerken.

Aansluitend werkte hij ook aan het volledig Hindi ‘Lectuduarium’ van de nieuwe liturgie (drie volumes) en een nieuwe vertaling van het Hindi ‘Psalterium’.

In 1974 werd Kamiel Bulcke geëerd door de regering van India met de ‘Padma-Bhushan’ onderscheiding voor zijn uitzonderlijke bijdrage aan de Hindi-literatuur.

In 1977 werkte hij nog aan een vertaling van het ‘Nieuw Testament’ gedrukt op 50.000 exemplaren; in 1981 verscheen de 3^de editie van de ‘English-Hindi Dictionary'.

Radioprogramma in India met gast Pater Bulcke links op de (tv) foto

Aansluitend werkte hij ook aan het volledig Hindi ‘Lectuduarium’ van de nieuwe liturgie (drie volumes) en een nieuwe vertaling van het Hindi ‘Psalterium’.

In 1974 werd Kamiel Bulcke geëerd door de regering van India met de ‘Padma-Bhushan’ onderscheiding voor zijn uitzonderlijke bijdrage aan de Hindi-literatuur.

In 1977 werkte hij nog aan een vertaling van het ‘Nieuw Testament’ gedrukt op 50.000 exemplaren; in 1981 verscheen de 3^de editie van de ‘English-Hindi Dictionary'.

Fragment van een brief van Kamiel aan zijn broer in Moerkerke.

Pater Bulcke kwam in 1956 nog eens terug naar België, naar zijn geliefde geboorteplaats Ramskapelle en Lissewege. Hij ging aan boord van de SS Victoria te Bombey en ontscheepte in Napels. Na een bezoek aan Rome reisde hij verder naar Vlaanderen. Hij was vergezeld van de Hulp-Bisschop van Raigarh-Ambikapur Stanislas Tigga.

Hij ontmoette er familieleden waarvan we gelukkig enkele foto’s ter beschikking hebben gekregen.

In Lissewege zorgde Z.E.H. Leopold Germonprez, op 13 mei voor een eremis voor pater Bulcke, voor zijn 15 jaar priesterschap. Gans het dorp werd bevlagd;  een stoet met school-kinderen, muziek , koor en katholieke jeugdverenigingen brachten hulde aan de grote missionaris. W.E.P. Herman hield in de kerk een treffende kanselrede.

Beelden van de viering in Lissewege op 13 mei 1956.

Over zijn roeping schreef Kamiel: ‘van 1921 tot 1938 ging een jongen uit Lissewege op school bij de Xaverianen in de Mariastraat te Brugge. Van het treinstation ging hij door de Zuidzandstraat tot aan de Sint Salvatorskathedraal. Aan de linkerkant van de straat stond een beeld van O.L.Vrouw op de hoek van een huis. Bij zijn laatste bezoek in 1970 stond het er nog en hij hoopt dat het er nu nog staat, niettegenstaande de beeldstormerij van de moderne tijden. Daar voorbijgaande herhaalde hij regelmatig de verzen van Guido Gezelle: O Maria die daar staat, Gij zijt goed en ik ben kwaad, Wilt Ge mijn arme ziele gedenken, ‘k Zal U een Ave Maria schenken.

’t Is misschien dank aan die ‘Ave Maria’ dat hij in september 1930 intrad bij de Jezuïeten, en dus dit jaar (1980) zijn gouden jubileum viert als Jezuïet’.

Op 17 augustus 1982 stierf pater Bulcke in Delhi (India) en werd er ter aarde besteld op de Britse begraafplaats van Delhi, ‘Nicholson Cemetery’ bij Kashmiri Gate. Een groot missionaris, een man met wereldfaam was niet meer…

Op zijn rouwprentje stond o.m.

‘IC DIEN ,

daarmee ben ik naar India vertrokken

daarom heb ik hun taal

en cultuur bestudeerd

daarom ben ik Indiër geworden

met de Indiërs

het is mijn leven mij geheel in te zetten

om de diepste aspiraties van dit volk

te doen in vervulling gaan

langs de koninklijke  weg

van het Evangelie.

Bibliografie:

• Germain Van de Pitte, Rond de Poldertoren XXXVIII, 1986,
• Gemeentelijk archief Knokke-Heist,  Bevolkingsregisters

Ramskapelle 1 september 2020

Toen Lance Henry de Frahan in 2018 in Chicago verbleef om er te studeren ontmoette hij daar Professor Dr. Sah, van Indische afkomst. Deze was ooit leerling geweest van ‘Father Bulcke’ in Ranchi, India en vertelde dit aan zijn Belgische student L.H. de Frahan die vertrouwd was met de geboorteplaats van Kamiel Bulcke, namelijk Ramskapelle.

Vrij vlug werden contacten gelegd met het gemeentebestuur van Knokke-Heist want Dr. Sah wilde uitdrukkelijk een plaket schenken ter nagedachtenis aan zijn groot voorbeeld en leermeester de Jezuïet Father Bulcke.

Door de Covid problematiek kon hij spijtig genoeg niet naar België komen om dit huldebetoon bij te wonen.

In gemeenschappelijk overleg werd plaatselijk kunstenaar André Woussen aangesteld om een bronzen plaket te vervaardigen.

Op dinsdag 1 september, Bulckes geboortedag dag, werd het plaket bij het toegangshekken bij de kerk onthuld in aanwezigheid van Mr. Debasish Prusty, afgevaardigde van de Ambassade van Indië, Mr. en Mevr. Philippe de Frahan. Het beperkt gezelschap werd er verwelkomd door schepen van cultuur Annie Van den Bussche. 

V.l.n.r. Ere-schepen Danny Lannoy, Philippe de Frahan, vader van Lance, schepen Annie Vandenbussche,  Mr. Prusty van de Indische ambassade, kunstenaar André Woussen en Jan Van Steenkiste van het kerkbestuur.

Voetnoten 

^[1]    De Landsheerestraat maakt thans deel uit van de uitbreiding van de achterhaven van Zeebrugge. Alle eigendommen werden onteigend en gesloopt. De bedoelde weg liep van Lissewege dorp in de richting van het Boudewijnkanaal, nu water, kaaimuren en verhoogde opslagruimte.

^[2]    Julien Bulcke (Liss 1910/ Brugge 1996) huwde met Maria Magdalena Schreurs, dochter van een chirurg. Hij werd schoolmeester o.m. in de Margarethaschool te Knokke (2^de leergang).

Dochter Lieve huwde Wim Dauwe, kleindochter Mieke Dauwe huwde Dominique Deckers, het gezin kreeg twee dochters Anke en Silke Deckers.

Zoon Guido (°Brugge 1939) huwde in 1964; kinderen Sabine (°1965) en Katrien Bulcke (1967).

^[3]    Robert Bulcke (Liss 29.03.1913/ + Leuven 30.06.1960) werd broeder Vitaal en koos voor het kloosterleven bij de Broeders Xaverianen in Leuven. (de begrafenisdienst vond plaats in de O.L.V kerk te Brugge op 5.07.1960).